AMERSFOORT - Ruim 18 procent van de Nederlandse woningen en andere kleinverbruikers hebben geen gasaansluiting meer. Dat blijkt uit onderzoek van duurzaamheidsplatform Slimster op basis van data van de regionale netbeheerders. Daarmee zijn veel gemeenten goed op weg om het tussendoel van 20 procent aardgasvrije woningen in 2030 te behalen. Slimster waarschuwt wel dat de warmtenetten, die het beeld schetsen dat gemeenten goed bezig zijn, in de praktijk nog lang niet zo duurzaam zijn als gewenst.
Vooral in de gemeenten Almere, Duiven, Purmerend, Nieuwegein en Westervoort zijn veel woningen gekoppeld aan een warmtenet. Daardoor zijn zij ‘op papier’ van het gas af: zo heeft in Purmerend nog maar 40 procent van de huizen een gasaansluiting. In de praktijk betekent dat echter niet dat deze woningen ook daadwerkelijk geen gas meer gebruiken. De Warmtemonitor van het CBS uit 2019 laat zien dat voor zo’n 60 procent van de warmte in warmtenetten nog gas wordt gebruikt.
In de praktijk heeft daarentegen wel vrijwel iedere woning een eigen elektriciteitsaansluiting. Daarom deelde Slimster het aantal gasaansluitingen door het aantal elektriciteitsaansluitingen, om het percentage woningen en andere kleinverbruikers zonder gasaansluiting per gemeente te berekenen.
Warmtepomp populairst in Blaricum
Kijkend naar de gemeenten zonder warmtenet blijken vooral huishoudens in Noord- en Zuid-Holland en Gelderland goed op weg. Blaricum noteert met 37,7 procent het hoogste percentage gasloze woningen. Deze gemeente werd vorig jaar door Slimster ook bestempeld als meest geëlektrificeerde gemeente van Nederland, onder meer door het hoge aandeel woningen met een warmtepomp. Naast Blaricum is ook in onder meer Waddinxveen, Zoeterwoude, West Maas en Waal en Kaag en Braassem meer dan een op de vijf woningen al van het gas af.
Opvallend is dat met name gemeenten in Twente achterblijven. Van de tien gemeenten gemeenten met het laagste percentage gasloze woningen liggen er zes in deze regio. Het gaat om Dinkelland, Tubbergen, Twenterand, Wierden, Borne en Losser. Ook Limburg is aan de onderkant van de ranglijst ‘sterk’ vertegenwoordigd.
Groningen meest ambitieus, maar tijd dringt
Conform het Klimaatakkoord moeten in 2050 alle woningen en andere kleinverbruikers (zoals kleine winkels, kleine kantoren, cafés, sportkantines en bibliotheken) van het gas af zijn. Slimster onderzocht ook welke doelen gemeenten zichzelf stellen. Daaruit blijkt dat een op de tien gemeenten al eerder volledig aardgasvrij wil zijn, in veel gevallen uiterlijk in 2040.
De Groningse gemeenten Groningen en Het Hogeland zijn het meest ambitieus. Zij hebben 2035 als stip aan de horizon gekozen. Het is sterk de vraag of ze dat gaan halen, want in Groningen is minder dan 13 procent van de panden inmiddels gasloos, terwijl in Het Hogeland slechts een kleine 6 procent de gasaansluiting al liet verwijderen.
Hoeveel bespaart een verwijderde gasaansluiting per jaar?
Momenteel kost het laten verwijderen van je gasaansluiting niets. Daar staat een besparing van een kleine 240 euro per jaar op de netbeheerkosten tegenover. Daarnaast vervallen ook de vaste leveringskosten die je nu betaalt aan je energieleverancier voor gas. Dat is gemiddeld nog eens ongeveer 100 euro.
De grootste kostenvermindering wordt echter gerealiseerd door de overstap op elektrisch verwarmen. Slimster becijfert dat een warmtepomp een doorsnee huishouden op jaarbasis bijna 775 euro bespaart ten opzichte van een gasgestookte cv-ketel. Dit brengt de jaarlijkse besparing door het verwijderen van je gasaansluiting op 1114 euro.
De meest geïnstalleerde warmtepomp in Nederland is de lucht-water warmtepomp. Deze kost, inclusief installatie, gemiddeld 12.000 euro. Afgaande op de berekening van Slimster zou deze dus binnen elf jaar terug te verdienen zijn. “Houd er daarnaast ook rekening mee dat een warmtepomp deels draait op de stroom van je eigen zonnepanelen. Daarmee verminder je dus je terugleverkosten en speel je in op het einde van de salderingsregeling in 2027. Dat is dus nog een bijkomend voordeel specifiek voor zonnepaneeleigenaren”, vult Slimster-eigenaar Marco Schuurman aan.
